Onrechtmatige publicaties in de Paardenkrant en op horses.nl

JE STAAT WEL EVEN RAAR TE KIJKEN ALS JE NAAM INEENS IN DE KRANT STAAT ALS “FRAUDEUR”….

 

 

Niet alleen aansprakelijkheid wegens schade of letsel die een paard toebrengt, maar ook de aansprakelijkheid van een uitgever wegens onrechtmatige publicaties kan onder omstandigheden onder het hippisch recht vallen.

Ongefundeerde beschuldigingen in een column

Zo werden wij in oktober 2017 benaderd door onze cliënte EASP Stamboek (voorzitter Karel de Lange). Wat was het geval? De in de paardenwereld overbekende Paardenkrant – online gepubliceerd op horses.nl –  had een zgn. ‘column’ gepubliceerd van de hand van de heer Dirk Willem Rosie, hoofdredacteur, onder de titel ‘Hartenwensen’. Het betrof een soort van ‘open brief’ van de heer Rosie aan de nieuw aangetreden Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, mevrouw C. Schouten.

Onder het tussenkopje ‘Fraude met paspoorten’ schreef de heer Rosie:

Maar in dit land kun je gewoon je eigen splinterstamboekje beginnen als je ruzie of je zin niet krijgt. Stamboeken zouden zich op gezondere en betere paarden en pony’s moeten richten, maar zijn soms meer met zichzelf dan met hun veestapel bezig. En ik ken een stamboek dat fraude met paspoorten faciliteerde en daar gewoon mee weg kwam.

De ‘hyperlink’ die Horses.nl in deze onderstreepte tekst had opgenomen kwam uit op een eerdere tekst van de Paardenkrant uit 2015, getiteld ‘Het Heilige Reisdocument’, waarbij de heer Rosie al even ongenuanceerd fulmineerde over de verstrekking van een paardenpaspoort door het EASP, en beweerde dat de EASP-voorzitter Karel de Lange ‘een dierenarts in bescherming nam’. ‘Het wordt tijd dat de toezichthouder in Den Haag eens op zoek gaat naar het deksel van deze beerput’, zo vervolgde Rosie.

Rectificatie gewenst

Onze cliënte EASP Stamboek was niet blij met de wijze waarop zij en haar voorzitter Karel de Lange door de Paardenkrant met paspoortfraude in verband werd gebracht, en wenste een rectificatie. Eisma Horsesmedia BV, de uitgever van de Paardenkrant, weigerde echter toe te geven dat haar publicatie fout was.

Vrijheid van meningsuiting van de columnist

Eisma beriep zich daarbij op het fundamentele recht van vrijheid van meningsuiting en het karakter van een column, dat meebrengt dat de redactie een ruime mate van vrijheid toekomt om haar mening over bepaalde kwesties te ventileren.

Wat zeggen de juridische schrijvers hierover, en wat is de stand van de rechtspraak?

De heer mr. O.M.B.J. Volgenant, advocaat gespecialiseerd in o.a. mediarecht, geeft over deze problematiek de navolgende kenschets (te vinden in de losbladige uitgave Onrechtmatige daad, supplement van oktober 2017). ‘De nar in de tegenwoordige tijd, die – bijna – alles mag zeggen, is naast de cabaretier de columnist, die door woordgebruik, overdrijving en uitvergroting extra aandacht vraagt voor zijn meningen of waardeoordelen’.

Voorop staat dus wel dat de columnist een grote mate van vrijheid heeft, zoals ook blijkt uit de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens – zie bij voorbeeld de uitspraken van 8 juli 1986, NJ 1987, 901 (Lingens/Oostenrijk), 6 mei 2003, Mediaforum 2003/28 met noot van L. Dragstra (Perna/Italië) en 23 juni 2009, nr 38435/05 (Brodozic&Vujin/Servië).

Een columnist lijkt wel heel erg ver te kunnen gaan

Ook de Hoge Raad geeft de columnist veel ruimte: zie voor een naar onze mening wel heel erg ver gaand voorbeeld het arrest van HR 29 november 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ6731.

Deze uitspraak handelde over de vraag of het strafbaar was (in de zin van groepsbelediging van artikel 137c Wetboek van Strafrecht) om een column in een studentenblad (Havana) te beginnen met de volgende woorden: ‘sinds de nazi-tijd is het niet echt cool om negatieve dingen te zeggen over joden, maar soms snap ik best hoe het in 1937 allemaal zo ver heeft kunnen komen’.

Het Gerechtshof te Amsterdam spreekt de columnist vrij. Over het genre van de column overweegt het hof daarbij: ‘Gelet op het feit dat een column veelal het karakter heeft van een korte, betrekkelijk oppervlakkige en enigszins ironische beschouwing, waarbij overdrijving niet wordt geschuwd en die bovendien provocerend en shockerend kan zijn, geniet een columnist een grote mate van vrijheid’.

De Hoge Raad laat deze vrijspraak in stand. Het oordeel van het Gerechtshof getuigt volgens de Hoge Raad niet van een onjuiste rechtsopvatting. Het oordeel is bovendien, verweven als het is met een aan het Hof als feitenrechter voorbehouden weging en waardering van de omstandigheden van het geval, niet onbegrijpelijk.

Bij de beoordeling of de column toelaatbaar is, wordt door de Hoge Raad een driestappenplan gevolgd:

1) de beoordeling van de uitlating op zichzelf;

2) de context waarin deze is gedaan; en

3) het al dan niet onnodig grievende karakter ervan.

Aan de genoemde uitspraak van de Hoge Raad kunnen wij wel zien dat de vrijheid van de columnist daarbij erg ruim wordt beoordeeld.

Echter, zoals het woordje ‘bijna’ in de kenschets van mr. Volgenant al aangeeft, zelfs aan de vrijheid van meningsuiting van de columnist zijn grenzen verbonden. Grenzen die worden overschreden in het geval dat de uitingen zijn gedaan met de bedoeling de ander te kwetsen of wanneer de met het oog op het te dienen belang gebezigde bewoordingen nodeloos grievend zijn.

Ik voeg daar dan nog aan toe dat het de columnist niet echt helpt als hij de feiten waar hij naar verwijst niet goed op een rijtje heeft, en de wet niet goed kent.

De door Rosie in zijn column geuite beschuldiging dat EASP-voorzitter Karel de Lange ‘het deksel op een beerput houdt’ en de stelling dat ‘de toezichthouder in Den Haag maar eens op zoek moet gaan naar het deksel van deze beerput’, is in dit verband volgens de rechtbank inderdaad misleidend en onnodig grievend te noemen.

Ernstige misstand?

Bij de behandeling van een kwestie zoals hier beschreven moet je als advocaat wel over de nodige kennis inzake de paardenwereld beschikken, anders gaat het mis. Zo speelde in dit geval een rol dat Eisma zich erop beriep dat er sprake zou zijn van een ernstige misstand waar zij in haar column met recht de aandacht op had willen vestigen. Eisma doelde daarbij op de verstrekking van een paardenpaspoort door het EASP stamboek voor een papierloze Shetland pony; een pony ras dus dat helemaal niet onder de doelgroep van het EASP Stamboek thuishoort, nu dat stamboek zich toelegt op het  Europees Arabische Stamboek voor Shagya-Araberpaarden en Sportpaarden  en Sportpony’s  met Shagya/Arabisch bloed. Dirk Willem Rosie vond het kwalijk dat het EASP een paspoort had afgegeven voor een papierloze Shetland pony.

Eisma en diens hoofdredacteur Dirk Willem Rosie hebben daarbij echter over het hoofd gezien dat de verstrekking van een paardenpaspoort voor papierloze paarden en pony’s de wettelijke plicht is van ieder in Nederland EU-erkend paardenstamboek, op basis van de wettelijke Regeling Identificatie en Registratie van Dieren. Dus als een eigenaar via  een dierenarts een paspoort aanvraagt voor een papierloze Shetland pony, dan is het door de dierenarts gekozen stamboek (in dit geval was dat het EASP) gewoon verplicht om dat zogenaamde  ‘blanco’ paspoort af te geven.

Het gaat dan wel om een ‘blanco’ paspoort, waarop dus niet vermeld staat dat het om een in het EASP stamboek geregistreerde paardachtige zou gaan, en dat was ook iets dat Rosie over het hoofd had gezien. De bewering van Rosie in zijn column ‘Het Heilige Reisdocument’, dat de pony in kwestie ‘als EASP-pony is gestorven’, gaf dan ook blijk van een onjuist begrip van doel en functie van het paardenpaspoort aan zijde van de heer Rosie.

(Wat was er destijds (in 2015) aan de hand: de deurwaarder die een in beslag genomen Shetland pony in het openbaar wenste te verkopen had een dierenarts gevraagd met spoed een chip in de pony aan te brengen en een paspoort voor de pony aan te vragen. Immers mag een paardachtige niet vervoerd worden zonder dat er een paspoort bij aanwezig is.

Op basis van de door de dierenarts aangeleverde feitelijke gegevens, waaronder zijn inschatting van de leeftijd van de pony (vijf jaar) heeft het EASP, overeenkomstig  haar wettelijke verplichtingen,  destijds in 2015 een ‘blanco’ paspoort (zonder vermelding van afstammingsgegevens en stamboek ) voor de betreffende pony afgegeven.

Vervolgens bleek op de veiling dat de pony in een hele slechte conditie was, en zo te zien ook wel een heel stuk ouder dan vijf jaar. Het dier is destijds kort na de veiling geëuthanaseerd. Een en ander heeft tot de nodige aandacht van de pers aanleiding gegeven.

Echter kan men het EASP niet verwijten dat zij een paspoort voor de pony heeft afgegeven, zoals Dirk Willem Rosie in zijn column deed: het afgeven van dat paspoort was namelijk haar wettelijke plicht. Evenmin kon Rosie aan EASP verwijten dat de dierenarts de leeftijd van de pony verkeerd had ingeschat. Het stamboek moet het doen met de door de dierenarts aangeleverde gegevens).

Rectificatie toegewezen

In kort geding werd Eisma op vordering van het EASP Stamboek en haar voorzitter daarom toch veroordeeld om een rectificatie te plaatsen. Deze luidde als volgt:

 

RECTIFICATIE COLUMN HARTENWENSEN

In de column van Dirk Willem Rosie van 28 oktober jl. zijn EASP stamboek en EASP-voorzitter Karel de Lange met paspoortfraude in verband gebracht. Van enige bemoeienis met paspoortfraude is echter bij EASP noch bij de Lange gebleken. Evenmin is gebleken dat EASP of De Lange het deksel op de spreekwoordelijke ‘beerput’ zouden willen houden. De column is op deze punten dan ook niet correct.

Eisma werd daarbij tevens veroordeeld in een bijdrage in de proceskosten van EASP.

Hier kunt u de uitspraak in dit kort geding vinden op rechtspraak.nl: ECLI:NL:RBNNE:2017:4685

Hier vindt u een bespreking van het genoemde arrest van de Hoge Raad over de vrijheid van meningsuiting van de columnist, in een noot bij dat arrest door prof. mr. E.J. Dommering, hoogleraar informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam. Deze kenschetst de daarin beoordeelde column als ‘een troebele vermenging van anti-semitische en anti-Israël sentimenten onder de dekmantel van Joodse zelfhaat’.

 

© Henk Ruis 2019